YÖS (Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı) ile Türkiye’de Eğitim

YÖS (Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı) ile Türkiye’de Eğitim

YÖS, bir diğer adıyla Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı… Adından da anlaşılabileceği gibi, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan, yabancı uyruklu kişilere yönelik olarak uygulanıyor. Türkiye’de üniversiteye girebilmeleri için gerekli bir üniversite yeterlilik sınavı olarak biliniyor.

Üniversiteye giriş sürecinde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, ÖSYM tarafından yapılan merkezi değerlendirme sınavına giriyorlar. Bugünkü adıyla YKS sınavı sonucunda aldıkları puan ile bölüm tercihi yapıyorlar. Eğer öğrenci o bölüm için gerekli taban puanını tutturuyorsa bölüme girmeye hak kazanıyor. Elbette o bölümü tercih eden kişilerden daha yüksek bir puan alıp belirlenen kontenjan içinde yer alması da gerekiyor. Fakat eğer yabancı uyrukluysanız YKS sınavına girmeniz gerekmiyor. Bunun yerine; Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı ve SAT gibi sınavları tercih etme şansınız bulunuyor.

Hangi Üniversiteler YÖS ile Öğrenci Kabul Ediyor?

Peki; sınav nasıl uygulanıyor? Hangi üniversiteler Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı ile öğrenci kabul ediyor? YÖS, 2010 yılına kadar ÖSYM’nin yaptığı merkezi bir sınav olarak uygulanıyordu. Üniversiteler, belirlenen kontenjan içerisinde, bölümü tercih eden en iyi adayları kabul ediyordu. Ancak; 2010 yılından sonra sınav merkezi bir sınav olarak uygulanmamaya başladı. Üniversiteler Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavını kendi bünyelerinde hazırlayıp uygulamaya başladılar.

Bazı üniversiteler ise kendi bünyelerinde bu sınavı uygulamama kararı aldılar. Bunun yerine; yabancı uyruklu öğrenciler için SAT ve ACT gibi uluslararası geçerliği olan sınavları tercih ettiler. Boğaziçi Üniversitesi, ODTÜ, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi sınavı uygulamayan üniversiteler içerisinde yer aldı. Bununla beraber başka bir üniversiteden alınacak Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı belgelerini kabul etmemeyi uygun gördüler. Bunun yerine SAT ya da ACT sınavlarının alınmasını talep ettiler.

Diğer üniversiteler ise kendi bünyelerinde YÖS sınavını uygulama kararı aldılar. Yani kısacası başvurulacak okulun sınavı kabul edip etmediğini iyice araştırmak gerekiyor. Hangi sınavın talep edildiğini öğrenmek önem taşıyor. Bununla birlikte her bir üniversitenin kendi bünyesinde hazırladığı sınavın alınması gerekiyor. Çünkü; bazı okullar diğer üniversitelerin yapmış olduğu sınavı kabul ederken; bazıları etmiyor. Bu anlamda; mutlaka, başvuru yapılacak okulların yabancı öğrenciler ile ilgili koşullarını okuyup değerlendirmek gerekiyor.

Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavına Kimler Girebilir?

Peki, Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavına, yani YÖS sınavına kimler girebilir? Bu noktada durum biraz karmaşık bir hal alıyor. Çünkü; çifte vatandaşlık sahibi olanlar da belli durumlarda bu sınava girebiliyor. Aynı durum yurt dışında eğitim almış olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için de geçerli oluyor. Fakat normal şartlarda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarıyla bir bağınız yoksa bu sınavı almanız gerekiyor. Ebeveynleriniz veya siz Türkiye Uyruklu değilseniz, vatandaşlığınız yoksa YÖS’le Türkiye’de üniversite okuma şansı bulabiliyorsunuz.

Eğer çifte vatandaş iseniz ve ilk vatandaşlığınız Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı ise, yabancı öğrenci kabul edilmiyorsunuz. Yani Türkiye vatandaşlığınız varken, sonradan başka bir ülke vatandaşlığını almışsanız sınava girme şansınız bulunmuyor. Ancak; bu durumun da bir istisnası olduğu biliniyor.  Gerekli başvuruları yaparak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkmanız halinde sınava girme hakkı elde ediyorsunuz. Fakat; bu işlem genellikle 3 aylık bir süreyi kapsıyor. Ve sınav tarihinden önce işlemlerinizi tamamlamış olmanız gerekiyor.

Diğer bir önemli konu ise lise eğitimini yurt dışında tamamlamış olmak… Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olsanız bile eğer lisenin tamamını yurt dışında okuduysanız YÖS sınavına girebiliyorsunuz. Fakat lisede 1 yılı bile Türkiye’de tamamladıysanız bu hakkı elde edemiyorsunuz. Ek olarak; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları da yabancı uyruklu öğrenci olarak değerlendirilmiyor. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile aynı koşullara sahip oluyorlar.

YÖS Öğrencilere Ne Gibi Avantajlar Sağlıyor?

Peki; YÖS öğrencilere ne gibi avantajlar sağlıyor? Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavları, YKS sınavındaki gibi Türkiye’deki lise müfredatına yönelik olarak hazırlanmıyor. Bu nedenle daha temel konularda akıl yürütmeye dair soruları içeriyor. YKS gibi daha teknik ve ayrıntılı müfredat gerektiren bir sınava göre kısa zamanda adapte olunabiliyor. Ayrıca, YKS sınavına giren öğrenci sayısının çok daha fazla olduğu biliniyor. Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavına giren öğrencilerin, ayrılan kontenjanlara girme şansı bu anlamda daha fazla olabiliyor.

Her bölüm için olmasa da, genellikle sınavı alma hakkına sahipseniz Türkiye’de üniversiteye girme şansınız artabiliyor. Sınavın bir başka avantajı ise, aynı yıl içinde birden fazla sınava girilebiliyor olması… YKS sınavında o sene içinde elde ettiğiniz skor 1 yıl süreyle geçerli oluyor. YÖS ile farklı okullarda farklı sınavlara girdiğiniz için, kötü geçen sınavı telafi etme şansınız olabiliyor.

Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı Nasıl Bir İçeriğe Sahip?

Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı’nda temel öğrenme becerileri ve Türkçe testi olmak üzere iki test uygulanıyor. Temel öğrenme becerileri testinde 45 adet genel yetenek, yani IQ, 30 adet matematik sorusu bulunuyor. Ek olarak; 5 adet geometri sorusu yöneltiliyor. Yani toplamda 80 sorudan oluşuyor. Bu test için tanınan süre ise 90 dakika olarak biliniyor. Bu soru sayıları ve süreler daha önce ÖSYM tarafından yapılan merkezi sınavı formatının devamı niteliğinde… Fakat artık her üniversite kendi sınavını yaptığı için süreler ve soru sayıları da değişebiliyor.

Bu yüzden mutlaka, hangi okula başvuracaksanız araştırma yapmanız gerekiyor. O okulun sınav formatına ve geçmiş soru kitapçıklarına ulaşmanız yararınıza olabiliyor. Sorular teknik bilgi ölçmeye dayalı değil, akıl yürütmeye dayalı olarak hazırlanıyor.

YÖS Türkçe Testi Hangi Durumlarda Alınmalı?

Eğer başvurduğunuz bölüm Türkçe eğitim veriyor ise YÖS Türkçe testini de almanız gerekiyor. Eğer bu testi almazsanız ya da yeterli puan alamazsanız hazırlık sınıfı okumanız isteniyor. Başka bir Türkçe yeterlilik belgesi göstermeniz de kabul edilebiliyor. Aynı şekilde, İngilizce eğitim veren bölümler için de İngilizce yeterlilik belgesi talep ediliyor. Bu anlamda; TOEFL ya da IELTS gibi bir sınav belgesi sunmak gerekiyor. Aksi halde 1 yıl hazırlık eğitimi alınması gerekiyor.

YÖS ile İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler

YÖS ile ilgili dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri, kontenjanlar olarak karşımıza çıkıyor. Genel olarak üniversiteler Şubat ve Mart aylarından itibaren yabancı uyruklu öğrenci kontenjanlarını yayınlıyor. Bazı bölümlere ve okullara diğerlerine oranla çok daha fazla talep olduğu biliniyor. Bu noktada elbette rekabet artıyor ve süreç kısmen zorlaşıyor.

Tıp, Diş Hekimliği ve Eczacılık gibi bölümlerin öğrenciler arasında oldukça popüler olduğu biliniyor. Üniversiteler bu bölümler için diğer bölümlere oranla daha fazla kontenjan açıyorlar. Ancak yine de talebin çok yoğun olduğu biliniyor. İstanbul Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi gibi köklü okulların puanları diğer üniversitelere göre daha yüksek olabiliyor. Bu durumda, sınırlı kontenjandan dolayı puanlar yükseliyor.

YÖS puanı dışında, yaş kriteri de önemli bir nokta olarak karşımıza çıkıyor. Bazı okullar daha küçük yaştaki adaylara öncelik tanımayı tercih edebiliyor. Yani eğer yaşınız diğer adaylara oranla daha büyükse daha fazla puan almanız gerekebiliyor. Bununla birlikte Türkiye’de Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı’yla öğrenci kabul eden okullarda diploma notunun etkisi bulunmuyor. Lise diploması ya da transkriptin herhangi bir geçerliliği olmuyor. Öğrenciler doğrudan sınav puanları üzerinden değerlendiriliyor.

YÖS Sınav Skoru Minimum Kaç Olmalı?

Peki; Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavından en az kaç puan almak gerekiyor? Daha önce de belirttiğimiz gibi her okul ve bölüm için puanlar farklılık gösteriyor. Fakat genel olarak 100 puan üzerinden minimum 40 puan alınması talep ediliyor. İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerdeki köklü üniversitelerin Tıp fakülteleri için neredeyse tam puan almak gerekiyor. Farklı şehirler ve bölümlerde bu puanlar azalabiliyor.

Başvuru Süreci Nasıl İlerliyor?

Peki; başvuru süreci nasıl ilerliyor? Yabancı uyruklu bir öğrenci olarak öncelikle şehir, üniversite, fakülte ve bölüm tercihlerine karar vermek gerekiyor. Tekrar hatırlatmak gerekirse Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı, Türkiye’deki her üniversite tarafından kabul görmüyor. Başvurulacak okula karar verdikten sonra araştırma yapmak önem taşıyor. Okulların web sitelerinde yabancı öğrenciler için hazırlanan sayfaları dikkatlice okumak gerekiyor. Başvuru formunu doldurup, sınav için istenen harç ücretini yatırmak gerekiyor. İşlem üniversitenin banka hesabı üzerinden gerçekleştirilebiliyor. Sınav ücreti başvurulacak üniversiteye göre değişiklik gösteriyor.

Her yıl genellikle Şubat ve Mart aylarında üniversiteler, kontenjanları, sınav takvimlerini ve aranan koşulları belirliyor. Başvuru için eğer mezun öğrenciyseniz diploma ve Türkçe tercümesi gerekiyor. Eğer henüz mezun değilseniz ders notlarını gösteren bir transkript ve öğrenci belgesi gerekiyor. Elbette pasaport, fotoğraf, vize gibi resmî evraklara da ihtiyaç duyuluyor. Bu belgeler ile istediğiniz üniversite sınırı olmaksızın sınav başvurusu yapılabiliyor.

Başvurular, sınav tarihleri, sınavların açıklanma tarihleri okuldan okula farklılık gösteriyor. Bu yüzden başvurulacak okulun ilanlarını ve duyurularını dikkatle takip etmek gerekiyor. Ocak ayından Nisan ayına kadar her üniversite için farklı başvuru tarihleri geçerli olabiliyor. Buna bağlı olarak sınav tarihleri ve sınav sonuçlarının açıklanma tarihleri de değişiklik gösteriyor. Genellikle Nisan ve Mayıs ayları arasında gerçekleşebiliyor. Bazı okullar öğrencilere üç bölüme kadar tercih yapabilme hakkı veriyor. Sınavın geçerlilik süresi ise birçok okul için 2 yıl olarak biliniyor. Bununla beraber; bazı okullar bunu 1 sene ile sınırlayabiliyor.

YÖS Sınavına Nasıl Hazırlanmak Gerekiyor?

Peki; YÖS sınavına nasıl hazırlanmak gerekiyor? Hazırlık sürecinde nelere dikkat edilmeli? Nasıl bir yol haritası izlenmeli? Sınava hazırlık sürecinde atılması gereken en önemli adım önceki sınavları incelemek oluyor. Geçmiş sınav sorularını gözden geçirmek faydalı olabiliyor. Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı 2010 yılından beri merkezi olarak uygulanmıyor. Bu nedenle soru tipleri ve zorluk dereceleri üniversiteden üniversiteye farklılık gösteriyor. Bu yüzden hedef okulları belirledikten sonra bu okul tarafından önceki yıllarda hazırlanmış sorulara bakmak gerekiyor. Bu en doğru çalışma metodu olarak görülüyor.

Sınavın IQ yani daha çok mantık sorularının olduğu bölümündeki soru tiplerine alışık olmak gerekiyor. Sorular genel olarak zor olmasa da, soru tiplerini bilmek önem taşıyor. Bu durum öğrencilere önemli ölçüde zaman kazandırıyor. Sınavda yanlışların doğruları götürdüğü biliniyor. Bu anlamda cevaptan emin değilseniz boş bırakmak en doğrusu olabiliyor. YÖS kolay görünen bir sınav olsa da, sınırlı kontenjanlar dolayısıyla rekabet çok yüksek olabiliyor. Bu yüzden her soruyu doğru cevaplamayı hedeflemek gerekiyor. Bu anlamda geçmiş sınavları dikkatle incelemek ve stratejik bir çalışma planı izlemek önem taşıyor.