Teknolojinin etkisiyle mesleklerin geleceği yeniden şekilleniyor. 21. yüzyıl birçok meslek için dönüşümün başladığı bir çağ olarak görülüyor. Bazı meslek alanları geleceğin meslekleri olarak adlandırılıyor. Bazı mesleklerin ise bugün etkisini kaybedeceği düşünülüyor. Hatta bazı meslek alanlarının tamamen yok olacağı ya da şekil değiştireceği düşünülüyor.
Elbette bu noktada; dijital dönüşümün büyük bir etkisi olduğu biliniyor. Dijital dönüşüm eğitim, sağlık, pazarlama, mühendislik gibi birçok farklı sektörü etkiliyor. Teknoloji ve tasarım odaklı yaklaşımların son dönemlerde daha fazla ön plana çıktığı açıkça görülüyor. Peki; gelecek 50 yılın meslekleri hangileri olacak? En çok para kazandıran meslekler hangileri olacak? Bu veriler doğrultusunda seçilebilecek meslekler hangileri? Mesleklerin değişim ve yapılanma süreci nasıl şekilleniyor? Birlikte inceleyelim…
Dijital Dönüşüm ve Mesleklerin Geleceği
Dijital dönüşüm dünyayı etkisi altına alıyor. Elbette bu etkiden meslek alanları da payını alıyor. Dijital dönüşüm kavramı mevcut gereksinimleri karşılamak için dijital teknolojileri kullanma sürecini ifade ediyor. Bu dönüşümü sağlayan en önemli alanlardan biri ise Bilişim Teknolojileri olarak görülüyor.
Bilişim teknolojileri; yazılım, donanım, hizmet ve ekipmanlar gibi bazı öğeleri kapsıyor. Bilgisayar sistemleri, bulut tabanlı teknolojiler, iletişim teknolojileri; bilişim teknolojilerinin faydalandığı bazı araçlar olarak karşımıza çıkıyor. Bu araçlardan yararlanarak; veri analizi, ürün ve hizmetlerin tasarlanması, üretilmesi gibi süreçler mümkün hale geliyor. Bilişim teknolojilerinin insanların ve toplumun ihtiyaçlarının tespit edilebilmesinde önemli bir rol oynadığı biliniyor. Bununla sınırlı kalmayarak bu ihtiyaçların giderilmesine yönelik ekipman ve hizmetlerin üretilmesini sağlıyor. Bu tespit ve üretim sürecinin her aşamasında bilişim teknolojilerinden faydalanmak mümkün olabiliyor.
Bilişim teknolojileri, ürün ve hizmetlerin ortaya çıkma sürecini insan odaklı hale getiriyor. Bu sayede sağlıktan mimariye, eğitimden mühendisliğe birçok alanda verimlilik sağlanabiliyor. Süreç hakkında geri bildirim alabilmek yine bilgi teknolojilerinin sayesinde mümkün olabiliyor. Böylece problemlerin en kısa sürede çözüme ulaşması, ihtiyacın en kısa sürede giderilmesi olanaklı hale geliyor.
Yapay Zeka Çağında Mesleklerin Geleceği
Yaşadığımız yüzyılın en önemli teknolojilerinden biri de yapay zeka… Yapay zeka, makine öğrenmesi ve veri bilimi gelecek 50 yılın meslekleri arasında önemli bir konumda bulunuyor. Bu üç alanı; arayüz tasarımı, sanal gerçeklik ve analitik alanları izliyor. Tüm bu alanlar seçilebilecek meslekler arasında ilk sıralarda yer alıyor. Peki; bu alanlar hakkında bilinmesi gerekenler neler?
Yapay Zeka
Yapay zeka; sağlık, eğitim, mimarlık, mühendislik ve sanat alanını dahi etkisi altına alıyor. Tıp alanına bakıldığında teşhisten tedaviye yapay zekanın etkilerini görmek mümkün oluyor. Eğitim teknolojilerinin de büyük oranda Yapay Zekadan etkilendiği biliniyor. Daha da önemlisi mesleklerin geleceği denildiğinde akla ilk olarak bu alan geliyor. Yapay zekaya paralel olarak makine öğrenmesi ve veri bilimi alanlarının da ön planda olduğu görülüyor.
Makine Öğrenmesi
Makine Öğrenmesi hem yurt dışında hem de Türkiye’de geleceğin meslekleri arasında görülüyor. Bilişim teknolojileriyle ve bilgisayar bilimleriyle doğrudan ilişkili bir alan olarak karşımıza çıkıyor. Aynı zamanda çoğunlukla yapay zekanın çatısı altında anılan bir meslek alanı olarak biliniyor. Makine öğrenmesinin dijital dönüşümün önemli yapı taşlarından birini oluşturduğu düşünülüyor. Çoğu zaman Veri Madenciliği gibi teknolojilerle de birlikte anılıyor.
Veri Bilimi
Yurt dışında ve Türkiye’de geleceğin meslekleri arasında gösterilen bir diğer alan veri bilimi… Veri biliminin Data Science olarak da anıldığı biliniyor. Bugünün ve geleceğin en önemli meslek alanları arasında gösteriliyor. Aynı zamanda en çok para kazandıran meslekler arasında olduğu düşünülüyor. Veri biliminin çok disiplinli bir alan olduğu biliniyor.
Arayüz Tasarımı
Mesleklerin geleceği denildiğinde karşımıza çıkan diğer kavramlar UX ve UI kavramları… Bu kavramlar “User Experience Design” ya da “Kullanıcı Deneyimi Tasarımı” olarak da karşımıza çıkabiliyor. Arayüz Tasarımı çatısı altında anılıyorlar. Bu kavramlar geleneksel insan-bilgisayar etkileşimi tasarımını kapsıyor. Çok disiplinli bir alan olarak biliniyor. Tek bir tasarım disiplini tarafından yönlendirilmiyor. Geleceğin meslekleri anlamında bakıldığında önemli bir alan olarak karşımıza çıkıyor.
Sanal Gerçeklik
Gelecekte önemli bir konuma sahip olacak bir diğer teknoloji sanal gerçeklik… Bu teknoloji kısaca VR/AR olarak da anılabiliyor. Gerçek ve sanal dünyanın teknolojiden faydalanarak bir araya getirilmesi sonucu bu kavram ortaya çıkıyor. Elbette yapay zekanın, bilişim teknolojilerinin ve bilgisayar bilimlerinin doğrudan ilişkili olduğu bir alan olarak biliniyor. Sanal gerçeklik zaman ve mekana dair alışılmış algıların ve kalıpların dışına çıkıyor. Mesleklerin geleceği açısından da önemli bir noktayı oluşturuyor.
Dijital Pazarlama
Geleceğin meslekleri denildiğinde karşımıza çıkan bir diğer alan dijital pazarlama… Dijital dönüşümün ortaya çıkardığı önemli bir meslek alanı olarak biliniyor. Dijital pazarlamanın gün geçtikçe daha geniş bir alana yayıldığı görülebiliyor. Bu alana yönelik eğitim ve meslek seçenekleri her geçen gün çeşitleniyor. Dijital pazarlama geleceğin önemli alanlarından biri olarak görülüyor.
Meslek Seçimi Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
Peki; meslek seçimi yaparken nelere dikkat etmek gerekiyor? Bu noktada; öğrencilerin beceri ve yatkınlıklarının doğru tespit edilmesi önem taşıyor. Öğrencilerin bu alanlardan hangisine yatkın olduğunun tespit edilerek yönlendirilmeleri önem taşıyor. Elbette bu noktada; öğrencinin okuyacağı üniversite, ülke, çevre gibi faktörlere de dikkat edilmesi gerekiyor. Öğrencinin içinde yer alacağı sistem, adaptasyon süreci, koşulları en az meslek seçimi kadar önem taşıyor. Mesleklerin geleceği kadar öğrencilerin doğru stratejiyi izlemesi ve kariyer yolculuğu da önem taşıyor. Bu seçimlerin uzman yardımıyla yapılması, uzman gözüyle değerlendirilmesi öğrencinin yararına oluyor.
Hangi Meslek Alanları Değişime Uğrayacak?
Temel bilimler, mühendislik, mimarlık gibi alanlarda da önemli değişimler yaşandığı görülüyor. Elbette teknolojik gelişmeler bu alanları da etkiliyor ve dönüştürüyor. Bu alanlara yönelmek isteyen öğrencilerin seçimlerini doğru okul ve bölümlerden yana kullanmaları önem taşıyor. Aksi halde öğrencilerin çok iyi üniversitelerden mezun olmasına rağmen zorluk yaşamaları söz konusu olabiliyor. Elbette yapılan yanlış seçimler öğrencilerin kariyer süreçlerini ve mesleki başarılarını olumsuz yönde etkiliyor. Uzman yardımı bu anlamda da önem taşıyor. Mesleklerin geleceği konusunda doğru değerlendirme önemli bir noktayı oluşturuyor.
Mühendislik alanında eğitim alan öğrencilerin teknolojik gelişmelere ayak uydurabilmeleri önem taşıyor. Altyapılarını mesleklerin dönüşümüne paralel olarak değiştirmeleri ve şekillendirmeleri gerekiyor. Aksi halde gelecekte mühendislik alanında önemli bir işsizlik sorunu ortaya çıkacağı öngörülüyor. Öğrencinin beceri ve yatkınlıkları, teknolojiyle olan ilişkisi bu anlamda önem taşıyor. Doğru bir kariyer planlaması yapılması gerekiyor
Sosyal bilimler alanında da büyük değişimler yaşandığı biliniyor. Bu alanlarda büyük bir kota azalışı yaşandığı görülüyor. Bu alanlarda eğitim alan öğrencilerin de mühendislik alanına benzer bir şekilde yeteneklerini yapılandırmaları gerekiyor. Öğrencilerin becerilerini yeni teknolojik gelişmeler çerçevesinde şekillendirebilmeleri önem taşıyor. Bu alan mesleklerin geleceği anlamında değerlendirildiğinde önemli gelişmeler barındırıyor. Sosyal bilimler alanını günümüzün ihtiyaç ve teknolojilerine adapte edebilmek başarıyı beraberinde getirebiliyor. Aksi halde öğrencilerin kariyer yaşantılarında başarı yakalaması ve fark yaratabilmesi mümkün gözükmüyor. Bu durum da işsizlik ve benzeri sorunları beraberinde getiriyor.
Alan ve Ülke Seçimi Nasıl Yapılmalı?
Ülke seçimi yapmadan önce alan seçimine karar vermek önem taşıyor. Bazı ülkeler bazı bölümlerde diğerlerine göre daha fazla ön plana çıkabiliyor. Hukuk, tıp gibi bölümler Amerika, Kanada gibi ülkelerde “Professional Studies” olarak anılabiliyor. Bu anlamda lisans eğitimi için bu ülkeler önerilmiyor. Çünkü öğrencilerin önce ilgili bir alanda lisans eğitimlerini tamamlamaları ardından bu bölümleri seçmeleri mümkün olabiliyor. Tüm bu süreçlerin değerlendirilmesi gerekiyor. Elbette ülke ve alan seçimi için finansal yeterlilik de önemli bir konu olarak karşımıza çıkıyor. Burs seçeneklerinin değerlendirilmesi önemli bir noktayı oluşturuyor. Bu anlamda uzmanlardan yardım almak doğru bir seçim olabiliyor.
Mesleklerin Geleceği hakkında daha detaylı bilgi almak için aba Eğitim web sitesini ziyaret edebilirsiniz. Eğitime dair sorularınız için Doç. Dr. Gamze Sart ve aba Eğitim ile iletişime geçebilirsiniz. Meslek seçimi hakkında daha fazla içeriğe ulaşmak için YouTube kanalımıza abone olabilirsiniz.